Milczenie jest śmiercią -  „Matka wszystkich pytań”  [RECENZJA]
Zdjęcie własne

Milczenie jest śmiercią - „Matka wszystkich pytań” [RECENZJA]

  • Data publikacji: 18.02.2021, 18:16

Rebecca Solnit to amerykańska pisarka i historyczka. W swojej najnowszej książce postanowiła przyjrzeć się bliżej tematyce dewaluacji głosu, problematyce przemocy oraz wstydowi, który często towarzyszy nam, gdy mówimy o krzywdzie, jaka nas spotyka.

 

Posiadać prawo głosu to posiadać prawo nie tylko do wyrażania swojego zdania, ale również do manifestowania swojej egzystencji. Co jednak się dzieje, gdy ktoś nam to zabiera? I jakie są tego skutki? Na to i wiele innych pytań próbuje odpowiedzieć autorka Matki wszystkich pytań. Nie jest to zadanie łatwe. Kultura, religia, biologia – każdy z tych czynników, mniej lub bardziej przyczynił się do tego, jak przez wieki wyglądał stosunek społeczeństwa do kobiet i ich roli. Nie da się zaprzeczyć, że głosy kobiet milkną, a czasem nawet kompletnie zanikają w mrokach historii ludzkości. Długi czas nie były traktowane jako ważne i wartościowe.

 

Rebecca Solnit doskonale to rozumie. Trafnie zauważa, że świat, w którym żyjemy i to, jak go postrzegamy, w dużej mierze zależny jest od narracji, która go tworzy. Przez wieki była ona kreowana przede wszystkim przez mężczyzn, a to wpływało na sposób, w jaki traktowano nie-mężczyzn. Skutkowało to ograniczoną autonomią kobiet, ale również całokształtem relacji damsko-męskich. Konsekwencje tych poglądów widzimy nawet dzisiaj, a autorka bez cienia wahania zagłębia się w najtrudniejsze i najbardziej kontrowersyjne tematy, aby ukazać nam skalę problemu. Solnit analizuje przyczyny i skutki przemocy domowej, seksualnej oraz mechanizmów, które powodują, że tak wielu ludzi (zwłaszcza kobiet) wstydzi się mówić o krzywdzie, która ich spotyka. Jej argumenty wzmacniane są statystykami, które jasno wskazują, że głęboko zakorzenione przekonania, dotyczące roli mężczyzny jako pana domu nadal istnieją, i że mogą mieć bardzo niebezpieczne konsekwencje w rzeczywistości.

 

W wyplenieniu przestarzałych schematów myślenia nie pomaga deprecjonowanie głosów tych, którzy próbują wyrazić gniew za każdym razem, gdy na światło dzienne wychodzi nowy przypadek molestowania. Rebecca Solnit skutecznie walczy z próbą zagłuszania gniewu kobiet, ograniczania prawa do sprzeciwu i próby kontroli sposobu wyrażania się. Z niesamowitą precyzją obnaża słabości i obala mity, którymi nadal często żywi się dzisiejsza kultura. Jej książka jest na wskroś feministyczna – nie da się tego ukryć. To może zniechęcić tych, dla których słowo feminizm ma gorzki wydźwięk, jednak nawet tym osobom poleciłabym przeczytanie książki Solnit. Można się z autorką nie zgadzać i nie podzielać niektórych poglądów. Jej tezy mogą wydawać się momentami zbyt tendencyjne – określenie patriarchat czasem pojawia się jako swego rodzaju boogeyman, podobnie jak postać białego, heteroseksualnego mężczyzny i jego umiejętność wyrażania wrażliwości i empatii.

 

Mimo tego, zbiór myśli Solnit jest lekturą bardzo ciekawą, nawet jeśli dla wielu będzie zbyt kontrowersyjną. Sama książka ze strony wizualnej prezentuje się bardzo dobrze. Okładka jest prosta, ale symbol błyskawicy (tak dzisiaj polaryzującej) estetycznie prezentuje się na tle szarości okładki. W środku książki znajdziemy intrygujące ilustracje autorstwa Paz de la Calzady, które wzbogacają treść i sprawiają, że słowa Solnit wybrzmiewają nawet głośniej. Sam tekst czyta się przyjemnie, co na pewno jest również dużą zasługą tłumaczki Barbary Kopeć-Umiastowskiej, która miała przed sobą trudne zadanie przetłumaczenia nie tylko słów, ale również i ducha Solnit na grunt polski, tak różny od amerykańskiego.

 

Te wszystkie elementy sprawiają, że książka, którą miałam przyjemność przeczytać dzięki uprzejmości wydawnictwa Karakter, jest pozycją, którą mogę polecić z czystym sumieniem. I to nie tylko osobom żywo zainteresowanym tematyką feminizmu, ale również tym, którzy chcieliby lepiej zrozumieć problematykę niemożności wyrażania siebie. Milczenie jest śmiercią, która zabija nas od środka na długo, zanim naprawdę umrzemy. Jedynie mowa jest tym, co może nas przed tym uratować. Książka Rebekki Solnit to udowadnia.

 

Tytuł: Matka wszystkich pytań

Autor: Rebecca Solnit

Tłumaczenie: Barbara Kopeć-Umiastowska

Liczba stron: 256 

Cena: 32 zł na oficjalnej stronie wydawnictwa