78. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim
- Dodał: Anna Maria Wrona
- Data publikacji: 19.04.2021, 01:10
19 kwietnia 1943 roku w warszawskim getcie rozpoczął się zbrojny zryw, który nie miał szans na zwycięstwo. Marek Edelman, jeden z uczestników powstania, wspominał: Ani nie było żadnej nadziei na to, że się coś zwycięży, że się kogoś uratuje i że się coś zmieni… Ludność żydowska sięgnęła po broń, nie licząc na wyzwolenie, ale ze świadomością, że wychodzą śmierci na spotkanie. W celu uczczenia pamięci powstańców Gołda Tencer, dyrektor Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie, zorganizowała akcję Pamiętamy - Teatry w 78. rocznicę wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim, w którą włączyły się teatry z całej Polski.
Decyzja o utworzeniu getta w Warszawie zapadła 2 października 1940 roku. Wyznawcy judaizmu musieli zamieszkać w części miasta, wyznaczonej przez okupacyjne władze. Niejednokrotnie wiązało się to z koniecznością przeniesienia całego swojego dobytku lub jego utratą. Liczba ludności zamieszkałej w zamkniętych dzielnicach sięgała nawet 460 tysięcy, co czyniło getto warszawskie największym w okupowanej Europie. Przeludnienie, głód, fatalne warunki mieszkalne, choroby - to tylko niektóre z powodów, dla których życie w getcie stawało się piekłem. Przeprowadzono także akcje wysiedleńcze, w wyniku których wywieziono do obozu zagłady w Treblince ponad 300 tysięcy Żydów.
19 kwietnia 1943 roku oddziały niemieckie wkroczyły na teren getta, w celu dokonania jego ostatecznej likwidacji. W tym czasie przebywało w nim jedynie około 50 tysięcy Żydów, wśród których znaleźli się ci, którzy postanowili stawić czynny opór wkraczających jednostkom. Ci, którzy nie brali udziału w walce ukrywali się w bunkrach, piwnicach, domach. Największym sojusznikiem powstania w getcie warszawskim było zaskoczenie. Okupanci nie spodziewali się ataku. Pierwszego dnia powstania mieszkańcy getta zdołali odeprzeć siły wroga, które uciekły zostawiając za sobą jakże cenne broń i amunicję. Niemcy szybko przekonali się o tym, że nie mają szans w batalii ulicznej. Walka, która już na początku była niesprawiedliwa, przyjęła niezwykle okrutną formę. Oddziały okupantów podpalały dom za domem, wpuszczały trujący gaz do bunkrów, co zmuszało ukrytą tam ludność do ucieczki, jednak ta była praktycznie niemożliwa, bo wszelkie wyjścia były na celowniku wroga. Walczących mieszkańców bolało nie tylko widmo nadchodzącej klęski, bo o jego obecności wiedzieli od początku, ale także zapomnienie. Żywi, a dla reszty świata już pogrzebani. (...) Salwy za murem getta/ Głuszyła skoczna melodia/ I wzlatywały pary/ Wysoko w pogodne niebo./ Czasem wiatr z domów płonących/ Przynosił czarne latawce,/ Łapali skrawki w powietrzu/ Jadący na karuzeli./ Rozwiewał suknie dziewczynom/ Ten wiatr od domów płonących,/ Śmiały się tłumy wesołe/ W czas pięknej warszawskiej niedzieli. (...)
Powstanie w getcie warszawskim trwało 27 dni. Ocaleli nieliczni. Teren getta zrównano z ziemią. Jürgen Stroop, dowodzący akcją pacyfikacji, napisał w raporcie dla przełożonych: Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie przestała istnieć.
Data wybuchu powstania w getcie warszawskim to wspomnienie istotne nie tylko dla wyznawców judaizmu, to ważna karta w historii Polski, której należą się szacunek i pamięć. Do upamiętnienia heroizmu powstańców zaprasza Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich, którego dyrektor, Gołda Tencer, zaprosiła teatry z całej Polski do uczczenia pamięci poprzez słowo i muzykę. Na zaproszenie odpowiedziało ponad 30 polskich teatrów, w tym m.in.: z Poznania, Wrocławia, Krakowa, Torunia, Gdyni, Zabrza, Łodzi, a również warszawskie: Teatr 6. Piętro, Teatr Kwadrat, Teatr Roma, Teatr Rampa, Teatr Capitol, Teatr Powszechny. 19 kwietnia 2021 roku miejsca biorące udział w Pamiętamy - Teatry w 78. rocznicę wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim opublikują na swoich profilach w mediach społecznościowych nagrania przygotowanych na tę okazję utworów. Ponadto na swoim fanpage’u na portalu Facebook Teatr Żydowski przez cały tydzień będzie emitował program złożony z nadesłanych przez uczestników akcji materiałów.
Przedstawiamy program obchodów 78. rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim, który przygotowaliśmy wspólnie z ponad 30...
Opublikowany przez Teatr Żydowski Piątek, 16 kwietnia 2021
W związku z obchodami 78. rocznicy wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN po raz kolejny zaprasza do wzięcia udziału w społeczno - edukacyjnej Akcji Żonkile, o której więcej tutaj. Ponadto mieszkańcy stolicy 19 kwietnia o godzinie 12:00 usłyszą ciągły dźwięk syren, który również ma upamiętniać wybuch Powstania.