Przegląd tytułów nominowanych do nagrody Angelus 2018
- Data publikacji: 12.09.2018, 15:12
Kilka dni temu podana została lista 7 książek, które zakwalifikowały się do finału Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus. Wśród nich znalazły się cztery tytuły z Polski.
Nagroda przyznawana jest od 2006 roku za prozę napisaną w języku polskim lub na język polski tłumaczoną. Otrzymują ją pisarze pochodzący z Europy Środkowej za dzieła wydane w roku poprzedzającym przyznanie wyróżnienia i którzy w swoich pracach podejmują tematy najistotniejsze dla współczesności i pogłębiają wiedzę o świecie innych kultur. Obecnie przewodniczącym jury jest Mykoła Riabczuk - ukraiński krytyk literacki, eseista i publicysta.
Od 2014 roku przyznawana jest także nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej, pierwszej przewodniczącej jury. Laureat wybierany jest w drodze głosowania przez czytelników, które rozpoczyna się właśnie dzisiaj i potrwa do 12 października.
Oto lista książek, które w tym roku zakwalifikowały się do finału Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus:
- Antonín Bajaja, Nad piękną, modrą Dřevnicą, tłum. Dorota Dobrew, Wydawnictwo Książkowe Klimaty (Czechy)
- Weronika Gogola, Po trochu, Wydawnictwo Książkowe Klimaty (Polska)
- Péter Nádas, Pamięć, tłum. Elżbieta Sobolewska, Biuro Literackie (Węgry)
- Artur Nowaczewski, Hostel Nomadów, Wydawnictwo Iskry (Polska)
- Maciej Płaza, Robinson w Bolechowie, Wydawnictwo W.A.B. (Polska)
- Lutz Seiler, Kruso, tłum. Dorota Stroińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego (Niemcy)
- Marian Sworzeń, Czarna ikona. Biełomor. Kanał Białomorski. Dzieje. Ludzie. Słowa, Wydawnictwo Sic! (Polska)
Źródło: Biuro Nagrody Angelus: Regulamin Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus
Antonín Bajaja, Nad piękną, modrą Dřevnicą
Jest to pierwsza powieść czeskiego pisarza, która została przetłumaczona na język polski. Autor od 1996 roku prowadzi seminarium twórczego pisania na Uniwersytecie Palackiego w Ołomuńcu. Jest także współzałożycielem czasopisma kulturalno-społecznego Zvuk. Nad piękną, modrą Dřevnicą zostało wydane nakładem wydawnictwa Książkowe Klimaty.
W prozie Bajaji ożywa wielka i mała historia Czech i Moraw. Kraj to dla autora przestrzeń pamięci: osobistej, rodzinnej, historycznej, wreszcie: mitycznej. W formie listów do siostry prowadzi kronikę miasteczka w czasie gottwaldyzacji, gdy następują próby zaprowadzenia takich zmian, by miasto jak najbardziej przypominało sowieckie wzory. Zlín z czasów pierwszej republiki, ze swoją wolnomyślicielską atmosferą, miał zostać wymazany z pamięci, podobnie jak miała zniknąć jego elita społeczna, w tym także rodzina doktora Bajaji.
Źródło: materiały Wydawnictwa Książkowe Klimaty
Weronika Gogola, Po trochu
Jest to debiutancka książka autorki, za którą została nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2018, a także znalazła się w finale Nagrody Literackiej dla Autorki Gryfia. Powieść została wydana nakładem wydawnictwa Książkowe Klimaty.
Najlepsze historie ze swojego życia zawsze opowiada się po trochu, po kawałku, to zwykle jakieś urywki, fragmenty. Ktoś coś zapamiętał i z tej pamięci rodzą się najpiękniejsze opowieści. Zupełnie tak, jakby siąść z przyjacielem i zacząć mu opowiadać: o sobie, o dzieciństwie na wsi, o Mamie, a jeszcze bardziej o Tacie, o wujkach, ciotkach, kuzynach. W takich chwilach chodzi o to, by mówić normalnie – bez zadęcia, bez patosu, bez wstydu: o pierwszych widzianych pożarach, o stratach, które przygotowują nas na kolejne odejścia, o czarach, o sikaniu na stojąco, o wsi, o „fuszkach życia”, o tym, że Mama mogłaby być Stingiem, a nie jest tylko dlatego, że jej się nie chce.
I właśnie tak, jak w zwykłym życiu, o najważniejszych sprawach, i o tych całkiem zwyczajnych, które zna każdy – mówi się w "Po trochu".
Źródło: materiały Wydawnictwa Książkowe Klimaty
Péter Nádas, Pamięć
Jest to trzecia powieść pisarza przetłumaczona na język polski. W swoich utworach nawiązuje on do historii najnowszej Węgier, poddając wydarzenia dokładnej psychologicznej analizie. Pamięć napisał już w 1986 roku i jest to jego najważniejsza i najbardziej rozpoznawalna książka. Był wielokrotnie nagradzany, m.in. nagrodą Franza Kafki.
Powieść w zaskakujący sposób łączy nowatorską nielinearną konstrukcję z tradycją prozy pierwszych dekad XX wieku. Nádas, przedstawiając losy pokolenia dorastającego w latach pięćdziesiątych, wraca do największych traum węgierskiej historii, mroków stalinizmu i dramatu powstania 1956 roku. Wyczuwalne w tekście, świadome odwołania do pisarstwa Thomasa Manna tworzą płaszczyznę czasową, w której ludzka pamięć koduje historię przez pryzmat osobistych doświadczeń, a indywidualne doświadczenia czynią historię żywą materią ludzkiej egzystencji.
Źródło: materiały wydawnictwa Biuro Literackie
Artur Nowaczewski, Hostel Nomadów
Autor jest poetą i krytykiem literackim. Obecnie współpracuje z dwumiesięcznikiem literackim Topos i Magazynem Apokaliptycznym Czterdzieści i Cztery. Jest stypendystą Miasta Gdańska w dziedzinie kultury. Jego książki tłumaczone są m.in. na język angielski, niemiecki czy chorwacki. Za tomik poetycki Commodore 64 otrzymał III nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Literackim Złoty Środek Poezji.
Impresjonistyczna wędrówka „po kręgosłupie Bułgarii” wypełniona wrażeniami, spotkanymi ludźmi, obrazami, smakami i zapachami kraju, który przez ponad pięć wieków trwał w granicach Imperium Osmańskiego, by ostatecznie uzyskać niepodległość dopiero w wieku XX. Ciepła i życzliwa. Zmienna i tajemnicza. Znajoma i nieznana. Intymnie bliska.
Taka się jawi Bułgaria wydeptana krokami trójmiejskiego poety, Artura Nowaczewskiego.
Źródło: materiały Wydawnictwa Iskry
Maciej Płaza, Robinson w Bolechowie
Autor jest nie tylko pisarzem, ale także tłumaczem, co w 2012 roku przyniosło mu Nagrodę Literatury na Świecie. Ponadto za debiutancki tom opowiadań Skoruń otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia 2016 i Nagrodę Kościelskich 2016 oraz został nominowany do Nagrody Literackiej Nike 2016.
"Robinson w Bolechowie" opowiada rodzinną historię rozpoczynającą się tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej. Bolechowski hrabia, właściciel pałacu i kolekcji dzieł sztuki, skrzętnie ukrywa bezcenne skarby, by nie dostały się w ręce okupanta. Kiedy hrabia zginie z rąk hitlerowca, strażnikiem kolekcji zostaje pałacowy ogrodnik…
Główny bohater Robert, ceniony malarz, wraca do Bolechowa po kilku latach nieobecności. Na miejscu wspomina bolechowskie perypetie, które zagadkowo go pociągają, i próbuje odkryć największą tajemnicę swojego życia. Na tle posępnego świata wojennej i powojennej grozy i tułaczki stopniowo odsłania się historia dwu rodzin: Roberta oraz miejscowego kamieniarza o niejasnej przeszłości.
Proza Macieja Płazy opowiedziana jest zmysłowym, bogatym i sugestywnym językiem, pełna niezwykłych postaci, prowincjonalnych zdarzeń i obrazów. Na scenie, której centrum stanowi bolechowski pałac, rozgrywają się nieproste historie, z motywem miłości, zdrady, śmierci i lęku.
Źródło: materiały Wydawnictwa W.A.B.
Lutz Seiler, Kruso
Kruso jest debiutem powieściowym niemieckiego pisarza, za który otrzymał nagrodę literacką Deutscher Buchpreis. Od 2005 roku jest członkiem stowarzyszenia pisarzy PEN-Zentrum Deutschland. Jego tomik opowiadań Die Zeitwaage został w 2010 roku nominowany do nagrody literackiej Lipskich Targów Książki. Od 1997 roku jest dyrektorem literackim Peter Huchel Museum w Wilhelmshorst. Prawa do tłumaczenia Kruso zostały zakupione w ponad 20 krajach.
Owiana legendą wyspa Hiddensee na Bałtyku znajduje się, jak mówią,- „po tamtej stronie wiadomości” i poza czasem. Pewnego dnia dociera na nią Ed, który chce uciec od swojego dotychczasowego życia. Zostaje pomywaczem w zmywalni U Klausnera - knajpie położonej wysoko nad morzem - gdzie poznaje Krusa. Między mężczyznami nawiązuje się trudna przyjaźń. Kruso, mistrz i patron wyspy, wtajemnicza Eda w nocne obrzędy pracowników sezonowych, w czasie których Ed przeżywa inicjację seksualną. Kruso to sekretny inspirator wspólnoty, którą spaja obietnica, że każdy rozbitek, wyrzucony poza nawias państwa i życia, zdoła w ciągu trzech nocy dotrzeć do korzeni wolności. Jednak wydarzenia z jesieni 1989 roku wstrząsają wyspą, a jej mieszkańcom pozostaje tylko walka na śmierć i życie.
Źródło: materiały Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego
Marian Sworzeń, Czarna ikona. Biełomor. Kanał Białomorski. Dzieje. Ludzie. Słowa
Jest redaktorem pisma literackiego Arkadia. Oprócz powieści pisał także słuchowiska radiowe i sztuki teatralne. W 2012 roku został laureatem Nagrody Literackiej Gdynia za Opis krainy Gog, a w tym roku był nominowany za Inne życie, Biografia Jarosława Iwaszkiewicza.
Punktem wyjścia "Czarnej ikony" jest rejs sowieckich pisarzy po Kanale Białomorskim, zorganizowany przez GPU latem 1933 roku, oraz książka pt. "Kanał Białomorsko-Bałtycki imienia Stalina. Historia budowy 1931-1934", która ukazała się niedługo potem. To kolektywne dzieło – efekt symbiozy nagana z piórem – autor sumiennie relacjonuje i zderza z prawdziwym obrazem prowadzonej w łagrach pieriekowki dusz, który może budzić grozę.
Marian Sworzeń podjął się zadania, jakiego nie wykonał nikt przed nim ani w Polsce, ani w Rosji: odszukał w źródłach niemal wszystkich uczestników niesławnego rejsu i skrupulatnie spisał ich personalia, przeciwdziałając w ten sposób widocznej tendencji do zacierania śladów tamtej eskapady w zbiorowej pamięci.