Świetny thriller z medycyną i sportem w tle - recenzja „Więzów krwi” J.T. Ellison

Świetny thriller z medycyną i sportem w tle - recenzja „Więzów krwi” J.T. Ellison

  • Dodał: Bartosz Szafran
  • Data publikacji: 25.10.2022, 21:02

Do blurbów, które wydawnictwa wstawiają na okładki swoich książek podchodzę z dużym dystansem. Według nich każdy niemal pisarz jest autorem bestsellerów, a jego książki czytają miliony. Często jest to daleka przesada, mam jednak wrażenie, że faktycznie J.T. Ellison może mieć szerokie grono fanów, jeśli zawsze tworzy tak dobre thrillery, jak Więzy krwi.

 

Thriller, którego oś oparta jest o sport i medycynę. Czego więcej może chcieć nieuleczalny książkoholik, który z zawodu jest lekarzem (leczącym w dużej mierze sportowców), a hobbystycznie zajmuje się pisaniem o sporcie, głównie olimpijskim. Nim przeczytałem 10 stron Więzów krwi już tę książkę lubiłem. Chwilę potem włączyła mi się lampka ostrzegawcza, bo autorka dla potrzeb swojej historii zastosowała istotne uproszczenie, w które nikt o minimalnej wiedzy medycznej nie jest w stanie uwierzyć - no bo nawet w amerykańskiej medycynie nie da się rozpoznać białaczki w czasie operacji składania złamanej na nartach nogi. Zacząłem mieć obawy, czy nie będzie to książka oderwana od rzeczywistości niczym seria z Hubertem Meyerem Katarzyny Bondy, ale nie, poza tą jedną wpadką, niewiele jest tu zdarzeń, które lekarza przyprawiłyby o pusty śmiech. Powiedziałbym nawet, że autorka musiała przeprowadzić solidny research dotyczący rokowania i leczenia nowotworów krwi. Studenci medycyny w oparciu o książkę Ellison egzaminu z hematologii może nie zdadzą, ale osoby nie związane zawodowo z tą dziedziną mogą poznać wiele ważnych faktów, kto wie, może dzięki tej lekturze zostaną dawcami szpiku, komórek macierzystych, czy nawet zwykłej krwi. Bo krew i szpik to życie. To zdanie wielokrotnie powraca w książce amerykańskiej pisarki.

 

Jest to też książka o depresji, zaburzeniach lękowych i wynikających z nich samobójstwach, samookaleczeniach. I psychopatii. W tym kontekście warto przeczytać posłowie. Sam nierzadko pomijam te dodatkowe wyjaśnienia, podziękowania i wynurzenia autora. W Więzach krwi warto jednak tam zajrzeć. Zrozumiecie wiele więcej z tej książki niż gdybyście odłożyli ją na półkę po ostatniej kropce zasadniczego tekstu. Nie zajmie to wam więcej niż 3 minuty.

 

Narciarzem wybitnym nie jestem, ale na sporcie, szczególnie tym olimpijskim, znam się co nieco i mogę spokojnie powiedzieć, że Elisson i w tej dziedzinie daje sobie radę zupełnie nieźle. Co prawda wątek sportowy nie jest tu najistotniejszy, ale uczynienie jednej z głównych bohaterek wybitną specjalistką narciarstwa zjazdowego jest znaczące. Widać, że autorka ten sport lubi, rozumie, kto wie, może sama też sporo jeździ. Bardzo przekonujące są opisy sportowej rywalizacji, jak i emocji towarzyszących mistrzyni przed startem, w czasie zjazdu, a także potem, po kontuzji i śmiertelnej diagnozie. Świat sportu nie jest tu wyidealizowany. Sportsmenka, która długie miesiące była na ustach kibiców i mediów, kiedy zaczyna mieć problemy i traci na marketingowej wartości zostaje nagle zupełnie sama, liczyć może jedynie na wsparcie swojej rodziny. Trenerzy, sponsorzy, koledzy z reprezentacji praktycznie nie istnieją. Trudno powiedzieć, czy to świadome działanie autorki, pokazujące te gorsze oblicze sportu, czy też po prostu uznała, że nie jest to fabule potrzebne. Piękne też są opisy Vail, jednego z najbardziej znanych amerykańskich ośrodków narciarskich. Widywałem je dotąd jedynie na ekranie telewizora. Ellison ukazała miasto tak umiejętnie, że miałem wrażenie, że za oknem pada śnieg, a po stokach szusują liczni narciarze.

 

No i jest tu oczywiście wątek sensacyjny z istotną domieszką psychologii (bardziej psychiatrii może nawet). Skonstruowany jest bardzo misternie, sieć powiązań zdarzeń i postaci jest bardzo skomplikowana, jej odsłanianie, którego jesteśmy wraz z bohaterami książki świadkami, wciąga czytelnika bez reszty. Rzadko mi się zdarza, żeby w środku nocy patrzeć na zegarek i przekonywać siebie samego, że czas zgasić światło, ale ciekawość kolejnych kilku stron jest zdecydowanie silniejsza od senności (jak dobrze, że te najciekawsze fragmenty powieści czytałem w weekend, inaczej lektura odbiłaby się istotnie na mojej kondycji w pracy). Rozwiązanie mamy podane de facto na tacy, szybko domyślamy się, kto jest tym najczarniejszym charakterem, ale mamy zdecydowanie więcej danych niż prowadzący dochodzenie, więc podążanie a nimi, podglądnie jak dochodzą do tego, co my wiemy, jest frapujące. W tle toczy się walka o życie chorej na białaczkę. Kibicujemy jej w tych zmaganiach. Wierzymy, że uda się ją wyleczyć, ale niepokój odczuwamy. Finalnie na sam koniec i tak zostaniemy przez autorkę nieco zaskoczeni. Może nie zszokowani, ale jednak nie wszystko okaże się takie, jak nam się wydaje. No i o to chodzi w thrillerach (zwłaszcza z zacięciem psychologicznym).

 

Jak już wiele razy wspominałem w swoich recenzjach, jestem zwolennikiem narracji jednorodnej czasowo, trzecioosobowej. W posłowiu Ellison pisze, że za namową koleżanki w trakcie pisania zmieniła sposób prowadzenia narracji. Bardzo ciekaw jestem, jak ona wyglądała w wersji pierwotnej, może byłą właśnie taka, jaką lubię, bo finalnie narracyjnie mamy tu mozaikę. Dominuje trzecioosobowa w czasie przeszłym, ale są wstawki pierwszoosobowej w czasie teraźniejszym, retrospekcje, wreszcie część historii poznajemy dzięki lekturze listów, które wymieniały bohaterki. No ufff. Gdyby treść była słabsza, ta forma na pewno bardzo by mnie gryzła. Tu chowa się pod emocjami, które wywołują galopujące momentami, zwłaszcza w drugiej połowie książki, zdarzenia. Czy te formalne ozdobniki są tu potrzebne? Czy rada koleżanki pani Ellison była słuszna? Nie wiem, na szczęście nie psuje wszystkiego, co dobre. Językowo, stylistycznie trudno do książki się przyczepić. Autorka ma wyrobione pióro i porządny, dobrze wyposażony warsztat pisarski. To samo powiedzieć można o tłumaczce, która wykonała kawał dobrej roboty, sprawiając, że czytelnik ma wrażenie lektury książki rodzimego autora. Ukłony zatem dla Aldony Możdżyńskiej.

 

Ellison to już uznana za oceanem pisarka. W Polsce Więzami krwi na nowo debiutuje, kilka lat temu ukazały się trzy części jej cyklu o Taylorze Jacksonie. Przeszły, zdaje się, bez specjalnego echa. Nic zresztą dziwnego, bo wydano niechronologicznie części pierwszą, trzecią, szóstą i siódmą. To sukcesem nie mogło się zakończyć. Zdaje się, że warto jednak sięgnąć do tej autorki szerzej, bo czyta się ją z przyjemnością. W moim osobistym rankingu Amerykanek, piszących powieści sensacyjne, znajdzie się na jednym z czołowych miejsc.

 

J.T. Ellison pisarka amerykańska, bestsellerowa autorka „New York Timesa” i „USA Today”, ma na swoim koncie ponad dwadzieścia pięć powieści, które zostały przetłumaczone na dwadzieścia osiem języków, łącznie sprzedała kilka milionów swoich książek. Laureatka wielu nagród, współprowadząca program telewizyjny „A Word on Words”, który otrzymał Nagrodę Emmy. Wraz z mężem mieszka w Nashville, gdzie toczy się akcja jej powieści.

 

Tytuł: Więzy krwi

Autorka: J.T. Ellison

Premiera: 26.10.2022 r.

Przekład: Aldona Możdżyńska

Cena: 44,90 zł

Liczba stron: 512

Wydawnictwo MUZA SA

 

Ocena: 8/10

 

Opis fabuły: Siedemnastoletnia Mindy Wright, utalentowana narciarka odnosząca sukcesy, startuje w niezwykle ważnych zawodach. Zwycięstwo zagwarantuje jej bowiem miejsce w reprezentacji Stanów Zjednoczonych na Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Podczas jednego ze zjazdów ulega jednak poważnemu wypadkowi i doznaje otwartego złamania nogi. Widmo przekreślonej kariery sportowej traci jednak na znaczeniu, gdy w trakcie operacji lekarze odkrywają, że nastolatka ma ciężką postać białaczki. Jedyną nadzieją na wyzdrowienie jest przeszczep komórek macierzystych. Zazwyczaj dawców szpiku szuka się wśród osób spokrewnionych z chorym pacjentem, więc rodzice, Lauren i Jasper Wrightowie, zostają poddani badaniu zgodności tkankowej. Wyniki testów ujawniają szokujące fakty: okazuje się bowiem, że Mindy i jej rodziców nie łączą więzy krwi. Rozpoczyna się dramatyczny wyścig z czasem, którego stawką jest życie dziewczyny. Czy to możliwe, by w szpitalu doszło do pomyłki i Mindy jako noworodek została zamieniona z innym dzieckiem? A może w grę wchodzi coś o wiele bardziej złowrogiego? Prowadzone w gąszczu kłamstw i tajemnic działania, by odkryć prawdę przyczynią się do rozpadu rodziny Wrightów, narażając niewinnych ludzi na niebezpieczeństwo. I znajdzie się w tym wszystkim ktoś, kto za wszelką cenę nie pozwoli, by jego mroczny sekret ujrzał światło dzienne...

 

Bartosz Szafran

Od wielu wielu lat związany ze sportem czynnie jako biegający, zawodowo jako sędzia i medyk oraz hobbystycznie jako piszący wcześniej na ig24, teraz tu. Ponadto wielbiciel dobrych książek, który spróbuje sił w pisaniu o czytaniu.